TEDAVİ ALANLARITiroid İltihapları
"Bilgilendirme Amaçlıdır."
Tiroidit adı verilen tiroid iltihapları iyileşme sürelerine göre üç gurupta değerlendirilmektedir;
1. Akut tiroiditler (hızlı başlar ve kısa sürer)
2. Gecici tiroiditler (1 yıldan az bir zaman devam eden)
* Subakut tiroidit (de Quervain)
* Ağrısız veya sessiz tiroidit
* Postpartum (doğum sonrası) tiroiditi
* Radyasyon (genellikle ışın tedavisine bağlı) tiroiditi
3. Kronik tiroiditler (ömür boyu devam eden)
* Hashimoto tiroiditi
* Atrofik tiroidit
* Juvenil tiroidit
* Riedel struması
Hashimoto Tiroiditi
Tiroid iltihapları arasında en fazla görüleni hayat boyu devam eden kronik bir tiroid patolojisi olan Hashimato tiroiditidir. Bu hastalığın kronik tiroidit, lenfositik tiroidit, lenfadenoid guatr ve otoimmün tiroidit gibi farklı adları da vardır. Toplumda tiroid hormonu yetmezliğinin (hipotiroidi) en sık nedeni yine Hashimato tiroiditidir.
Hakaru Hashimoto isimli bir Japon hekim tarafından tanımlanmış olup otoimmun yani vücudun kendi dokularına hasar veren maddeler üretmesi ile oluşan bir hastalıktır.
Sebebi tam olarak bilinmemektedir ancak bazı faktörlerin Hashimoto tiroiditinin oluşmasında etkili olduğu kabul edilmektedir. Bunlar içinde en önemlileri genetik faktörler, enfeksiyonlar, radyasyona maruz kalma ve son yıllarda hastalık sıklığının artmasında önemli rol oynadığı kabul edilen, iyotlu tuzların kullanımı ile fazla iyot alınmasıdır.
Hashimoto tiroiditinde antikorlar, tiroid hücreleri içinde bulunan bazı maddelere saldırarak onları yok etmeye çalışır. Bu sırada kanda bulunan bazı vücut savunma sistemi hücreleri de tiroid bezi içine girer ve oluşan reaksiyonlar tiroid hücrelerinin fonksiyonunu engeller. İltihabın etkileri ile kanda hormonun azalması tiroid hücrelerini çoğaltan mekanizmaları uyarır ve tüm olaylar tiroidin şişmesine aynı zamanda bazı kısımlarının hasar görmesine neden olur. Böylece tiroid bezi büyür yani guatr oluşur. Ancak, zamanla hasarlı bölgelerde iyileşme (nedbe) dokusu gelişir. Bu iyileşme dokusu miktarının giderek artması tiroid bezinin küçülmesi ile (atrofi) sonuçlanır.
Hastalığın herhangi bir devresinde hastada tiroid hormonu yetmezliği bulguları ortaya çıkabilir. Hashimoto tiroiditi ailevi yani genetik yatkınlığı olan bir hastalıktır. Kadınlarda daha sık olarak görülür ve yaş ile birlikte görülme sıklığı da artar. Bu nedenle kendisinde Hashimoto tiroiditi tespit edilen kadınların akrabağlarında da bu hastalık araştırılmalıdır. Bu araştırma kanda yapılan basit bir hormon düzeyi testi (TSH) ile yapılabilmektedir.
Hashimoto tiroiditi tek hastalık olarak izlenebileceği gibi, tiroid nodülü, multinodüler guatr ve tiroid kanserleri gibi pek çok tiroid hastalığı ve diğer bazı otoimmun hastalıklalarla birlikte olabilir. Bunlar içinde en sık rastlanılan yine bir tiroid patolojisi olan Basedow-Graves hastalığıdır. Daha az sıklıkla hipoparatiroidi, Addison hastalığı ve kronik mukokutanos kandidatis, Tip 1 şeker hastalığı, myasthenia gravis, romatoid arthrit, sistemik lupus eritromatosis, Sjögren sendromu, polmiyalji, kronik aktif hepatit, primer safra yolları sirozu, dermatitis, otoimmun trombistopeni gibi otoimmun hastalıklarla birlikte bulunabilir.
Bazı hastalarda hiç bir bulgu ve belirti olmayıp tanı sadece kandaki antikorlarla konur. Bazı hastalarda ise sadece tiroid bezinde büyüme (guatr) mevcuttur. En sık karşılaşılan tablo ise tiroid hormon yetmezliği (hipotiroidi) bulgularıdır. Sigarada fazla miktarda bulunan thiocyanate’ın tiroid hücrelerinde iyot taşınmasını olumsuz etkilemesi nedeni ile sigara içen hastalarda tiroid yetmezliği bulguları daha sık izlenmektedir.
Hashimato hastalığının tanısında kanda tiroid dokusuna karşı oluşan antikorlarının bir veya ikisinin pozitif (antiTg veya antiTPO) bulunması önemlidir. Çoğu hastada tiroid hormon yetmezliği de olduğundan TSH ve serbest T4 ölçülmesi gerekir.
Ultrasonografi, Hashimoto tiroiditinin tanısında çok yardımcıdır. Tiroid sintigrafisinde tiroid bezi içinde eşit olmayan aktivite dağılımı izlenir. Hashimato hastalığı nodüllerle birlikte de bulunabilir.
Hastalığın tedavisinde kandaki hormon düzeyine göre aralıklı olarak hormon düzeyi ölçülerek takip ya da tiroid hormon uygulanır. Tiroid hormonları, hormon yetmezliği olan hastalarda eksik tiroid hormonlarını tamamlarken, tiroid bezinde büyüme (guar) olan hastalarda tiroid bezinin boyutlarını küçülterek hastanın rahatlamasını sağlar. Nodül olmayan durumlarda ev tiroid bezinin çok büyüdüğü durumlar dışında ameliyat önerilmez. Hormon tedavisi, hastalığın durumuna göre ve ömür boyu uygulanmaktadır.